Lekarz-neurolog i higienista szkolny, był jednym z pionierów higieny szkolnej w Polsce. Dzięki między innymi jego pracy Kongres Międzynarodowy Pedagogów uznał organizację opieki higieniczno-lekarskiej w szkole średniej w Polsce za najlepszą. Miał pogodne usposobienie, był zawsze uśmiechnięty i życzliwy ludziom.
Dzieciństwo i dojrzewanie
Stanisław Kopczyński urodził się 10 stycznia 1873 roku w Płońsku na Mazowszu, w licznej, niezamożnej rodzinie drobnorzemieślniczej. Był synem Antoniego i Anieli z Sowińskich.
Po ukończeniu miejscowej 2-klasowej szkoły uczęszczał do gimnazjum w Płocku. Ukończył je w 1892 roku ze złotym medalem.
W 1897 roku ukończył z najwyższym odznaczeniem Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego. Po krótkiej pracy klinicznej w Warszawie odbył dalsze studia w Wiedniu i Berlinie.
Praca
Po powrocie w 1899 roku rozpoczął pracę w klinice neurologicznej w Warszawie. W tym czasie ogłosił 15 prac naukowych w czasopismach lekarskich polskich i niemieckich. W 1928r. został wybrany na przewodniczącego Warszawskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Jako neurolog wcześnie ocenił konieczność otoczenia dzieci i młodzieży opieką higieniczno-lekarską. W 1900r. wygłosił odczyt o stanowisku i zadaniach lekarza szkolnego. Będąc lekarzem (1901-21) w Szkole Zgromadzenia Kupców w Warszawie publikował prace z dziedziny higieny szkolnej. Jako członek zarządu powstającej Polskiej Macierzy szkolnej zorganizował w otwieranych przez Macierz szkołach stanowiska lekarzy, opracowując zarazem instrukcje i regulaminy opieki higieniczno-lekarskiej. W 1917 będąc naczelnikiem wydziału higieny szkolnej w Departamencie Zdrowia Publicznego przystąpił do organizowania w skali krajowej opieki higieniczno-lekarskiej w tworzącym się szkolnictwie. W 1920r. przeszedł do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i pozostał tam już do końca na stanowisku naczelnika wydziału higieny szkolnej i wychowania fizycznego. Dla lekarzy chcących się poświęcić higienie szkolnej ustanowił stypendium im. Grzegorza Piramowicza oraz stypendia dla absolwentów Szkoły Podstawowej w Płońsku i maturzystów Gimnazjum im. Stanisława Małachowskiego w Płocku wstępujących na Wydział Lekarski.
W 1931r., z racji obchodu 30-lecia swej działalności na polu higieny szkolnej, został odznaczony Komandorią Orderu Polonia Restituta. Kongres Międzynarodowy Pedagogów uznał organizację opieki higieniczno-lekarskiej w szkole średniej w Polsce za najlepszą. W 1933 roku walcząc z nękającą go już chorobą, ukończył redagowanie drugiego, przerobionego wydania "Higieny szkolnej".
Zmarł 11 lipca 1933r. w Cieszynie. Pochowany w Wiśle. Z małżeństwa z Heleną z Krumłowskich pozostawił troje dzieci: Andrzeja, lekarza dentystę, Barbarę, nauczycielkę i Jacka, inżyniera architekta w Rio de Janeiro.
Stanisław Kopczyński był bardzo dowcipny a w dyskusjach bystry, był fascynującą postacią o wielkim uroku osobistym. Pisano o nim:
"W jednym człowieku spiętrzenie zalet: energii, zapału, pracowitości, konsekwencji, zmysłu organizacyjnego, łatwości słowa i pióra, trzeźwy umysł i poczucie rzeczywistości z gorącym sercem i emocjonalnym stosunkiem do świata. Taką samą opinią cieszył się poza granicami kraju."
Twórczość
Spuścizna literacka Kopczyńskiego w zakresie higieny obejmuje 28 prac oraz wiele odczytów wygłaszanych na kongresach międzynarodowych, zjazdach itp. Co pewien czas organizował kursy uzupełniające dla lekarzy szkolnych. W 1906r. przetłumaczył wspólnie z dr Handelsmanem "Zasady higieny szkolnej" O. Janke. W 1921r. opracował jako redaktor obszerny podręcznik zbiorowy przy współudziale kilkunastu autorów pt. Higiena szkolna, a następnie w 1924r. wydał skrót tego podręcznika dla uczniów seminariów nauczycielskich.
