Rozdział 1. Z historią na Ty

1. Historia – nauka o przeszłości

– historia jako nauka o przeszłości;

– historia a baśnie i legendy;

– efekty pracy historyków i archeologów;

– źródła historyczne, ich przykłady oraz podział.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: współczesność, przeszłość, historia, legenda, baśń;

– rozróżnia przeszłość od współczesności;

– potrafi krótko scharakte­ryzować, czym zajmują się historycy.

– poprawnie posługuje się terminami: archeologia, źródła historyczne;

– rozróżnia pracę historyków i archeologów;

– potrafi podać przykłady postaci legendarnych i histo­rycznych;

– wyjaśnia, czym są przyczyny i skutki;

– dokonuje podstawowego podziału źródeł historycznych.

– wskazuje różne przykłady materialnych źródeł pisanych i niepisa­nych.

– omawia rolę źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów.

– potrafi zaproponować po­dział źródeł pisanych bądź niepisanych na podkategorie;

– ocenia wiarygodność różne­go rodzaju źródeł pisanych.

2. Historia wokół nas

– znaczenie pamiątek rodzinnych;

– drzewo genealogiczne – sposób przedstawienia historii rodziny;

– „wielka” i „mała” ojczyzna;

– patriotyzm jako miłość do ojczyzny;

– sposoby wyrażania patriotyzmu;

– „małe ojczyzny” i ich tradycje;

– znaczenie terminów: tradycja, drzewo genealogiczne, ojczyzna, mała ojczyzna, patriotyzm.

– przy pomocy nauczycie­la poprawnie posługuje się terminami: ojczyzna, patriotyzm;

– podaje przykłady pamiątek rodzinnych.

– poprawnie posługuje się terminami: ród, drzewo genealogiczne;

– przygotowuje drzewo genealogiczne najbliższej rodziny;

– podaje przykłady postaw i zachowań patriotycznych.

– poprawnie posługuje się terminem tradycja;

– podaje przykłady regional­nych tradycji.

– poprawnie posługuje się terminem „mała ojczyzna”;

– tworzy przewodnik po wła­snej miejscowości.

– wskazuje wybitne postaci w dziejach regionu.

3. Mieszkamy w Polsce

– państwo polskie i jego krainy historyczne;

– mój region częścią Polski;

– naród polski jako zbiorowość posługująca się tym samym językiem, mająca wspólną przeszłość i zamieszkująca to samo terytorium;

– dziedzictwo narodowe;

– polskie symbole narodowe;

– polskie święta państwowe ;

– znaczenie terminów: kraina historyczna, naród, symbole narodowe, Polonia.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminem symbole narodowe;

– wskazuje na mapie państwo polskie i jego granice.

– poprawnie posługuje się terminem naród;

– przedstawia polskie symbo­le narodowe;

– przedstawia najważniejsze święta państwowe;

– wskazuje na mapie stolicę państwa.

– poprawnie posługuje się terminem region;

– wskazuje na mapie główne krainy historyczne Polski oraz najwięk­sze miasta;

– przedstawia genezę najważ­niejszych świąt państwowych.

– poprawnie posługuje się terminem Polonia;

– podaje przykłady dziedzictwa narodowego Polaków.

– omawia genezę polskich symboli narodowych;

– tworzy przewodnik po własnym regionie.

4. Czas w historii               

– chronologia i przedmiot jej badań;

– oś czasu i sposób umieszczania na niej dat;

– podstawowe określenia czasu historycznego (data, okres p.n.e. i n.e., tysiąclecie, wiek);

– cyfry rzymskie oraz ich arabskie odpowiedniki;

– epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność oraz ich daty graniczne.

– przy pomocy nauczyciela używa terminów chronolo­gicznych: tysiąclecie, wiek;

– umieszcza daty na osi czasu.

– poprawnie posługuje się terminami: chronologia, okres p.n.e. i n.e

– zamienia cyfry arabskie na rzymskie;

– porządkuje fakty i epoki historyczne oraz umieszcza je w czasie.

– poprawnie posługuje się terminami: era, epoka historyczna;

– podaje cezury czasowe epok historycznych.

– wyjaśnia okoliczności ustanowienia roku 1 i podziału na dwie ery;

– podaje przykłady innych rachub mierzenia czasu.

– charakteryzuje główne epoki historyczne.

5. Obliczanie czasu w historii

– obliczanie upływu czasu między poszczególnymi wydarzeniami;

– określanie, w którym wieku doszło do danego wydarzenia;

– podział czasu na wieki i półwiecza.

– przy pomocy nauczyciela określa, w którym wieku miało miejsce dane wyda­rzenie;

– oblicza upływ czasu między wydarzeniami w ramach jednej ery.

– poprawnie wskazuje wydarzenie wcześniejsze w czasach p.n.e;

– oblicza upływ czasu między wydarzeniami w ramach obu er.

– określa początek i koniec wieku;

 – poprawnie umiejscawia wydarzenia z obu er na osi czasu.

– oblicza upływ czasu między wydarzeniami, w tym na przełomie obu er.

– przyporządkowuje wyda­rzenia do epok historycz­nych.

6. Czytamy mapę i plan

– podobieństwa
i różnice między mapą
a planem;

– znaczenie mapy
 w pracy historyka;

– odczytywanie informacji z planu
i mapy historycznej;

– najstarsze mapy świata.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: mapa, plan;

– dostrzega różnice między mapą a planem.

– poprawnie posługuje się terminami: legenda, symbol;

– objaśnia symbole legendy mapy;

– odczytuje z mapy podsta­wowe informacje.

– wyjaśnia, czym jest karto­grafia;

– przygotowuje proste plany miejscowe.

– rozróżnia mapę geograficz­ną, polityczną, historyczną.

– wyjaśnia zasadę działania i rolę GPS-u we współcze­snej lokalizacji przestrzennej.

Rozdział II: Od Piastów do Jagiellonów

1. Mieszko I i chrzest Polski

– słowiańskie pochodzenie Polaków;

– legendarne początki państwa polskiego;

– książę Mieszko I pierwszym historycznym władcą Polski;

– małżeństwo Mieszka I z Dobrawą;

– chrzest Mieszka I i jego znaczenie

– znaczenie terminów: plemię, Słowianie, Piastowie.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: plemię, dynastia;

– wie, kto był pierwszym historycznym władcą Polski.

– poprawnie posługuje się terminem Piastowie;

– wyjaśnia pochodzenie nazwy „Polska”.

– poprawnie posługuje się terminami: Słowianie, poganin;

– zna wydarzenia związane z data 966.

– przytacza przykłady legend o początkach państwa polskiego;

– wyjaśnia okoliczności zawarcia małżeństwa z Do­brawą oraz przyjęcia chrztu przez Mieszka;

– przedstawia najważniejsze konsekwencje przyjęcia chrztu.

– wskazuje na mapie rozmieszczenie plemion słowiańskich na ziemiach polskich;

– charakteryzuje znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa dla państwa polskiego.

2. Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski    

– misja świętego Wojciecha u Prusów;

– zjazd gnieźnieński
i pielgrzymka cesarza Ottona III;

– wojny Bolesława Chrobrego z sąsiadami
i przyłączenie nowych ziem;

– koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski;

– znaczenie terminów: misja, relikwie, cesarz, arcybiskupstwo, biskupstwo, koronacja, gród, drużyna, wojowie.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: cesarz, koronacja, wojowie;

– wie, kto był pierwszym królem Polski.

– poprawnie posługuje się terminami: relikwie, gród, drużyna;

– zna wydarzenia związane z datami: 1000, 1025;

– charakteryzuje misję św. Wojciecha.

– poprawnie posługuje się terminami: biskupstwo, arcybiskupstwo;

– przedstawia przyczyny
i skutki zjazdu gnieźnień­skiego.

– zna wydarzenia związane z datami: 1002–1018;

– wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego;

– wyjaśnia znaczenie korona­cji Bolesława Chrobrego.

– ocenia skutki polityki wewnętrznej i zagranicznej Bolesława dla państwa polskiego.

*W średniowiecznym klasztorze

– zakony chrześcijańskie;

– życie w klasztorze;

– wpływ zakonów na rozwój średniowiecznego rolnictwa;

– rola zakonów
w rozwoju wiedzy
i średniowiecznego piśmiennictwa;

– najstarsze zakony na ziemiach polskich i ich znaczenie;

– znaczenie terminów: duchowieństwo, zakon, mnich, klasztor.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: duchowieństwo, zakon, mnich, klasztor;

– opisuje podstawowe zajęcia duchowieństwa zakonnego
w średniowieczu.

– podaje przykłady średniowiecznych zakonów;

– opisuje życie wewnątrz klasztoru.

– wyjaśnia, w jaki sposób zakony przyczyniły się do rozwoju rolnictwa na ziemiach polskich.

– poprawnie posługuje się terminami: reguła zakonna, skryptorium;

 – charakteryzuje wkład duchowieństwa w średnio­wieczną kulturę.

– podaje przykłady współczesnych zakonów chrześcijańskich.

3. Polska Kazimierza Wielkiego

– Kazimierz Wielki ostatnim królem
z dynastii Piastów;

– reformy Kazimierza Wielkiego;

– zjazd monarchów w Krakowie – uczta u Wierzynka;

– umocnienie granic państwa (Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną);

– utworzenie Akademii Krakowskiej;

– znaczenie terminu: żak, uniwersytet.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminem: uniwersytet, żak;

– wyjaśnia, dlaczego historycy nadali królowi Kazimierzowi przydomek „Wielki”.

– zna wydarzenia związane z datami: 1364, 1370;

– wyjaśnia powiedzenie: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.

– wymienia główne reformy Kazimierza Wielkiego;

– wyjaśnia cele założenia oraz znaczenie utworzenia Akademii Krakowskiej;

– wskazuje na mapie ziemie przyłączone do Polski za panowania Kazimierza Wielkiego.

– poprawnie posługuje się terminem uczta u Wierzynka;

– opisuje zjazd monarchów w Krakowie.

– porównuje politykę pro­wadzoną przez Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego.

*Rycerze i zamki

– średniowieczni rycerze i ich rola;

– funkcje i wygląd zamków;

– od pazia do rycerza;

– uzbrojenie rycerskie;

– turnieje rycerskie;

– kodeks rycerski;

– znaczenie terminów: rycerz, zamek, paź, giermek, pasowanie, herb, kopia, fosa.

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: rycerz, fosa, kopia, zamek;

– opisuje wygląd średnio­wiecznego rycerza
i zamku.

– poprawnie posługuje się terminami: pasowanie, paź, giermek;

– wyjaśnia, kto i w jaki sposób mógł zostać rycerzem.

– poprawnie posługuje się terminami: herb, dziedziniec, zbrojownia, baszta;

– charakteryzuje kodeks rycerski.

– podaje przykłady zachowanych zamków średniowiecznych
w Polsce i w regionie.

– przedstawia przykłady wzorców rycerskich utrwalonych w literaturze i legendach.

4. Jadwiga i Jagiełło – unia polsko-litewska

– objęcie władzy przez Jadwigę;

– zasługi Jadwigi dla polskiej kultury, nauki
i sztuki;

– przyczyny zawarcia unii polsko-litewskiej
w Krewie;

– okoliczności objęcia władzy w Polsce przez Władysława Jagiełłę;

– skutki zawarcia unii polsko-litewskiej;

– zagrożenie ze strony Krzyżaków;

– znaczenie terminów: unia, Jagiellonowie.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem Jagiellonowie;

– charakteryzuje postać Jadwigi i Władysława Jagiełły.

– poprawnie posługuje się terminem unia;

– zna wydarzenia związane z datą 1385;

– wskazuje na mapie Królestwo Polskie oraz obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego.

– przedstawia okoliczności zawiązania unii polsko-litewskiej;

– wymienia postanowienia unii w Krewie.

– opisuje sytuację związaną z objęciem tronu polskiego po wygaśnięciu dynastii Piastów.

– poprawnie posługuje się terminem Andegawenowie;

– omawia zagrożenie ze strony zakonu krzyżackiego dla Polski
i Litwy.

5. Zawisza Czarny i bitwa pod Grunwaldem

– postać Zawiszy Czarnego;

– bitwa pod Grunwaldem i biorący w niej udział rycerze.

– charakteryzuje postać Zawiszy Czarnego.

– zna wydarzenia związane z datą 1410;

– wyjaśnia powiedzenie: polegać jak na Zawiszy.

– przedstawia przyczyny wielkiej wojny z zakonem krzyżackim;

– opisuje przebieg bitwy pod Grunwaldem.

– charakteryzuje postać Ulricha von Jungingena.

– przedstawia skutki bitwy pod Grun­waldem oraz postanowienie pokoju toruńskiego.

6. Mikołaj Kopernik  – wielki astronom

– Mikołaj Kopernik i jego życie;

– odkrycie Mikołaja Kopernika i powiedzenie Wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię;

– dokonania Kopernika spoza dziedziny astronomii;

– znaczenie terminu: astronomia.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem astronomia;

– wie, kim był Mikołaj Kopernik.

– wyjaśnia powiedzenie: wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię;

– wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik oraz gdzie znajduje się jego grób;

– przedstawia poglądy na temat Ziemi i Układu Sło­necznego przed odkryciem Kopernika.

– poprawnie posługuje się terminem: teoria heliocen­tryczna;

– przedstawia inne dokonania
i zainteresowania Mikołaja Kopernika;

– wyjaśnia, dlaczego najważ­niejsze dzieło Kopernika zostało potępione przez Kościół.

Rozdział III: Wojny i upadek Rzeczypospolitej

1. Jan Zamoyski  i złoty wiek Polski

– złoty wiek Polski;

– kariera polityczna
i wojskowa Jana Zamoyskiego;

– Zamość – miasto renesansowe;

– znaczenie terminów: szlachta, kanclerz, hetman.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: szlachta;

– zna królów Polski: Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego.

– poprawnie posługuje się terminami: kanclerz, het­man;

– charakteryzuje postać i do­konania Jana Zamoyskiego.

– poprawnie posługuje się terminem złoty wiek;

– charakteryzuje zabudowę i układ Zamościa;

– wskazuje na mapie Zamość.

– wyjaśnia słowa Zamoyskie­go: Takie będą Rzeczypo­spolite, jakie ich młodzieży chowanie;

– charakteryzuje Zamość, jako przykład miasta rene­sansowego.

2. XVII wiek – stulecie wojen

– potop szwedzki, rola Stefana Czarnieckiego;

– obrona Jasnej Góry
i rola przeora Augustyna Kordeckiego;

– król Jan III Sobieski
i jego zwycięstwa nad Turkami;

– rola husarii w polskich sukcesach militarnych;

– znaczenie terminów: potop szwedzki, husaria, wielki wezyr, odsiecz.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem potop szwedzki;

– wskazuje na mapie granice Rzeczypospolitej.

– wskazuje na mapie sąsiadów Rzeczypospolitej;

– zna wydarzenia związane z datami: 1655–1660, 1683;

– poprawnie posługuje się terminem: wojna podjazdowa, odsiecz wiedeńska;

– opisuje wygląd
i uzbrojenie husarii;

– zna postaci: Augustyn Kordecki, Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski, oraz ich dokonania.

– poprawnie posługuje się terminami: husaria, wielki wezyr;

– przedstawia przebieg poto­pu szwedzkiego
i przełomo­wej obrony Jasnej Góry;

– przedstawia przebieg odsieczy wiedeńskiej.

– wymienia skutki wojen Rzeczypospolitej w XVII w.

*Czasy stanisławowskie

– ideały epoki oświecenia;

– dokonania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego;

–  ustanowienie Komisji Edukacji Narodowej i jej znaczenie;

–  kultura doby stanisławowskiej oraz jej przedstawiciele;

–  zabytki budownictwa
i architektury polskiej
2 poł. XVIII w.;

– znaczenie terminów: Szkoła Rycerska, kadet, mecenas, obiady czwartkowe;

– przy pomocy nauczyciela posługuje się terminami: obiady czwartkowe, Szkoła Rycerska, kadet.

– poprawnie posługuje się terminem mecenas;

– wyjaśnia, dlaczego Dzień Edukacji Narodowej jest współcześnie obchodzony 14 października.

– wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Ponia­towskiego;

– wyjaśnia, dlaczego oświecenie było nazywane „wiekiem rozumu”.

– przedstawia najwybit­niejszych twórców doby stanisławowskiej oraz ich dokonania;

– wyjaśnia kontrowersje w ocenie panowania króla Stanisława Augusta Ponia­towskiego.

3. Tadeusz Kościuszko na czele powstania

– sytuacja Rzeczypospolitej
w XVIII w.;

– Konstytucja 3 maja;

– rozbiory Rzeczypospolitej dokonane przez Rosję, Prusy i Austrię;

– dowództwo Tadeusza  Kościuszki w powstaniu w 1794 r.;

– bitwa pod Racławicami i rola kosynierów;

– klęska powstania i III rozbiór Rzeczypospolitej;

– znaczenie terminów: rozbiory, konstytucja, powstanie, kosynierzy

– przy pomocy nauczycie­la poprawnie posługuje się terminami: zaborcy, powstanie;

– wymienia państwa, które dokonały rozbiorów;

– przedstawia cel powstania kościuszkowskiego.

– poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, kosynierzy;

– zna wydarzenia związane z datami: 1772, 3 maja 1791 r., 1794, 1795;

– przedstawia znaczenie uchwalenia Konstytucji 3 Maja;

– charakteryzuje postać i do­konania Tadeusza Kościuszki.

– opisuje przebieg powstania kościuszkowskiego.

– przedstawia znaczenie uchwalenia Konstytucji 3 Maja;

– wyjaśnia czym był Uniwersał Połaniecki;

– wskazuje na mapie rozbiory Polski;

– wyjaśnia przyczyny kryzysu Rzeczypospolitej szlachec­kiej;

4. Legiony Polskie i hymn narodowy

– losy Polaków po upadku Rzeczypospolitej;

– Legiony Polskie we Włoszech i panujące
w nich zasady;

– generał Jan Henryk Dąbrowski i jego rola
w stworzeniu Legionów Polskich;

– Józef Wybicki – autor Mazurka Dąbrowskiego;

– znaczenie słów Mazurka Dąbrowskiego;

– Mazurek Dąbrowskiego hymnem Polski;

– znaczenie terminów: emigracja, hymn państwowy.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem hymn państwowy;

– zna imię i nazwisko autora hymnu państwowego;

– zna słowa hymnu Polski.

– poprawnie posługuje się terminem emigracja;

– przedstawia sytuację narodu polskiego po III rozbiorze;

– zna wydarzenia związane z datą: 1797;

– charakteryzuje postaci gen. Jana Hen­ryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego.

– opisuje Legiony Polskie we Włoszech oraz panujące w nich zasady.

– wie, kiedy Mazurek Dą­browskiego został polskim hymnem narodowym;

– wyjaśnia, dlaczego Polacy zaczęli tworzyć legiony polskie u boku Napoleona.

– charakteryzuje postać Napoleona Bonaparte;

– wie, o jakich wydarzeniach mówią słowa Mazurka Dąbrowskiego.

5. Romuald Traugutt i powstanie styczniowe

– branka i wybuch powstania styczniowego;

– wojna partyzancka;

– Romuald Traugutt dyktatorem powstania;

– represje po upadku powstania styczniowego;

– znaczenie terminów: zabór rosyjski, działalność konspiracyjna, branka, wojna partyzancka, dyktator, Syberia.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: zabór rosyjski, Syberia;

– wyjaśnia, dlaczego Polacy zorganizowali powstanie.

– poprawnie posługuje się terminami: branka, dyktator;

– charakteryzuje postać  Romualda Traugutta;

– zna wydarzenia związane z datami: 1863–1864.

– poprawnie posługuje się terminem działalność konspiracyjna;

– wyjaśnia, dlaczego Polacy prowadzili działalność konspiracyjną.

– poprawnie posługuje się terminami: wojna partyzancka;

– opisuje charakter, przebieg  i skutki powstania styczniowego.

– wyjaśnia, dlaczego powsta­nie styczniowe upadło.

6. Maria Skłodowska-Curie – polska noblistka

– edukacja Marii Skłodowskiej-Curie na ziemiach polskich;

– tajne nauczanie
i Latający Uniwersytet;

– kariera naukowa Marii Skłodowskiej-Curie;

– Nagrody Nobla przyznane Marii Skłodowskiej-Curie;

– polscy nobliści;

– znaczenie terminów: tajne nauczanie, Nagroda Nobla, laureat.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: tajne nauczanie, laureat;

– wyjaśnia, dlaczego Maria Skłodowska-Curie mu­siała wyjechać do Francji.

– charakteryzuje postać Marii Skłodowskiej-Curie;

– wymienia, za jakie dokona­nia Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla.

– przedstawia dokonania M. Skłodowskiej-Curie
i wyjaśnia, za co została uhonorowana Nagrodą Nobla .

– poprawnie posługuje się terminami: Nagroda Nobla, Uniwersytet Latający;

– wymienia innych polskich laureatów Nagrody Nobla.

– opisuje działalność Marii Skłodowskiej-Curie podczas I wojny światowej.

Rozdział IV: Ku współczesnej Polsce

1. Józef Piłsudski i niepodległa Polska

– wybuch I wojny światowej;

– udział Legionów Polskich i Józefa Piłsudskiego w działaniach zbrojnych podczas I wojny światowej;

– odzyskanie niepodległości przez Polskę;

– Józef Piłsudski Naczelnikiem Państwa;

– walki o ustalenie granic II Rzeczypospolitej i Bitwa Warszawska;

– Narodowe Święto Niepodległości;

– znaczenie terminów:
I wojna światowa,
II Rzeczpospolita, Naczelnik Państwa, orlęta lwowskie.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: I wojna światowa, II Rzeczpospolita;

– wskazuje na mapie obszar II RP;

– wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada został ogłoszo­ny świętem państwowym.

– poprawnie posługuje się terminem Naczelnik Państwa;

– zna wydarzenia związane z datami: 1914–1918; 11 li­stopada 1918 r.

– przedstawia udział Legio­nów Polskich w działaniach zbrojnych podczas I wojny światowej;

– wyjaśnia rolę Józefa Piłsudskiego w odzyskaniu niepodległości i budowie państwa polskiego.

– poprawnie posługuje się terminem orlęta lwowskie;

– wymienia obszary, o które Polacy toczyli walki w latach 1918- 1921 r.

– opisuje przebieg walk o granice II Rzeczpospolitej.

*Bitwa

Warszawska

– Rosja Sowiecka i komunizm;

– wojna polsko-bolszewicka;

– Bitwa Warszawska i jej legenda;

– 15 sierpnia – Święto Wojska Polskiego.

– zna wydarzenie związane z datą: 15 sierpnia 1920 r.;

– odpowiada, jaki był wynik Bitwy Warszawskiej;

– wskazuje na mapie miejsce Bitwy Warszawskiej.

– poprawnie posługuje się terminami: front, komunizm, bolszewicy;

– wyjaśnia, dlaczego
15 sierpnia obchodzone jest Święto Wojska Polskiego.

– omawia przebieg wojny polsko-bolszewickiej.

– wyjaśnia, jakie czynniki złożyły się na sukces wojsk polskich
w wojnie z Rosją Sowiecką.

– poprawnie posługuje się terminem „cud nad Wisłą”;

– charakteryzuje mit „cudu nad Wisłą”.

2. Eugeniusz Kwiatkowski i budowa Gdyni

– problemy odrodzonej Polski;

– zasługi Eugeniusza Kwiatkowskiego na polu gospodarczym – budowa portu w Gdyni, Centralny Okręg Przemysłowy;

– Gdynia polskim oknem na świat;

– znaczenie terminów: Wolne Miasto Gdańsk, bezrobocie, import, eksport, minister.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: Wolne Miasto Gdańsk, bezrobocie;

– wskazuje na mapie Polski Gdynię.

– wyjaśnia, dlaczego Gdynia stała się polskim „oknem na świat”.

– opisuje trudności gospodar­cze i ustrojowe
w odbudo­wie państwa polskiego.

– charakteryzuje
i wskazuje na mapie obszar Centralnego Okręgu Prze­mysłowego.

– poprawnie posługuje się terminami: minister, eksport, import.

3. Zośka, Alek
i Rudy – bohaterscy harcerze

– wybuch II wojny światowej;

– sytuacja społeczeństwa polskiego pod niemiecką okupacją;

– Szare Szeregi (Zośka, Alek, Rudy);

– akcja pod Arsenałem;

– powstanie warszawskie jako wyraz patriotyzmu młodego pokolenia;

– znaczenie terminów: okupacja, Armia Krajowa, Szare Szeregi.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: okupacja;

– zna wydarzenia związane z datą

1 września 1939 r.;

– opisuje sytuację narodu polskiego pod niemiecką okupacją.

– poprawnie posługuje się terminami: Armia Krajowa, Szare Szeregi;

– zna wydarzenia związane z datą
1 sierpnia 1944 r.;

– charakteryzuje postaci Zośki, Alka i Rudego.

– wie, dlaczego wybuchło powstanie warszawskie;

– opisuje najważniejsze akcje Szarych Szeregów,
w tym akcję pod Arsenałem.

– poprawnie posługuje się terminami: Związek Sowiecki, powstanie warszawskie;

– charakteryzuje działalność Polskiego Państwa Podziemnego.

– przedstawia przebieg po­wstania warszawskiego.

4. „Żołnierze niezłomni”

– przejęcie władzy w powojennej Polsce przez komunistów;

– polityka komunistów wobec polskiego podziemia;

– działalność wojenna i powojenna Witolda Pileckiego;

– postawa Danuty Siedzikówny, ps. Inka

– znaczenie terminów: opozycja antykomunistyczna, „żołnierze niezłomni”.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: „żołnierze niezłomni”;

– opisuje politykę komunistów wobec ludności polskiej.

– poprawnie posługuje się terminem: „żołnierze niezłomni”;

– rozwija skrót PRL;

– wyjaśnia, kto objął rządy w państwie polskim po zakończeniu II wojny światowej;

– opisuje represje komuni­stów wobec zwolenników prawowitych władz polskich.

– charakteryzuje postaci Witolda Pileckiego i Danuty Siedzikówny.

– wie, kiedy obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

5. Jan Paweł II – papież pielgrzym

– dzieciństwo i początek kapłaństwa Karola Wojtyły;

– opozycyjna rola Kościoła w czasach komunizmu;

– wybór Karola Wojtyły na papieża;

– pielgrzymki papieża do ojczyzny (Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!);

– wsparcie Kościoła dla opozycji;

– Jan Paweł II jako papież pielgrzym;

– znaczenie terminów: papież, teologia, pielgrzymka, konklawe, kardynał, prymas, pontyfikat.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminem: papież

– wie, kim był Karol Wojtyła;

– podaje miasto, w którym urodził się Karol Wojtyła.

– poprawnie posługuje się terminami: papież, teologia, pielgrzymka;

– wymienia nazwy kontynentów, które odwiedził Jan Paweł II.

– charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego
w czasach komunizmu;

– charakteryzuje rolę papieża jako przywódcy Kościoła katolickiego oraz jako autorytetu moralnego dla chrześcijan.

– wyjaśnia znaczenie słów Jana Pawła II: Niech zstąpi Duch Twój
i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!;

– wyjaśnia znaczenie pierw­szej pielgrzymki Jana Pawła II do kraju dla społeczeń­stwa polskiego.

– poprawnie posługuje się terminami: konklawe, kardynał, pontyfikat;

– wie, dlaczego Stefan Wyszyński nazywany jest Prymasem Tysiąclecia;

– charakteryzuje krótką biografię Jana Pawła II.

6. „Solidarność” i jej bohaterowie

– życie codzienne w okresie PRL.;

– działalność opozycyjna;

– strajki robotnicze
i powstanie NSZZ „Solidarność”;

– bohaterowie „Solidarności”: Lech Wałęsa i Anna Walentynowicz;

– wprowadzenie stanu wojennego i represje przeciwko opozycji;

– przełom 1989 r.
i upadek komunizmu;

– znaczenie terminów: strajk, związek zawodowy, solidarność, stan wojenny, Okrągły Stół.

– przy pomocy nauczyciela poprawnie posługuje się terminami: demokracja, strajk, solidarność, związek zawo­dowy;

– wie, jak się nazywał pierw­szy przywódca związku zawodowego „Solidarność” i późniejszy prezydent.

– wyjaśnia, dlaczego w 1980 r. doszło do masowych straj­ków robotniczych;

– opisuje okoliczności zawią­zania związku zawodowego „Solidarność”.

– zna wydarzenia związane z datami: sierpień 1980, 1989;

– zna głównych bohaterów „Solidarności” – Lecha Wa­łęsę i Annę Walentynowicz.

– poprawnie posługuje się terminami: stan wojenny, Okrągły Stół;

– wymienia ograniczenia, z ja­kimi wiązało się wprowa­dzenie stanu wojennego;

– wyjaśnia skutki rozmów Okrągłego Stołu.

– wskazuje różnice polityczne między czasami komunizmu
a wolną Polską.